Oliwki to nieodłączny element kuchni śródziemnomorskiej, uznawanej za jedną z najzdrowszych kuchni świata. Jednak te małe owoce zawładnęły podniebieniami ludzi na całym świecie. Owoce drzewa oliwnego świetnie uzupełniają wiele dań, jak i mogą stanowić ich główny element. Jak wygląda uprawa oliwek i czy można uprawiać je w Polsce?
Gdzie rosną oliwki?
Małe owoce w kolorze zielonym lub czarnym kupimy w każdym dobrze zaopatrzonym sklepie. Jednak zanim ściągniemy je ze sklepowej półki, muszą one pokonać długą drogę z plantacji. Drzewo oliwne jest nam znane już od 5 tysięcy lat. Nie bez powodu nazywa się je drzewem długowiecznym – roślina ta może żyć przez 1000 lat! Warto podkreślić, że drzewa oliwne rosną jedynie jako rośliny uprawne lub ozdobne, nie spotkamy okazów rosnących „dziko”.
Gdzie rosną oliwki? Najwięcej drzew oliwnych rośnie w rejonie Morza Śródziemnomorskiego. Prym w produkcji (ale i eksporcie) oliwek wiedzie Hiszpania. Najwięcej plantacji oliwek znajduje się w regionie słonecznej Andaluzji. Szacuje się, że Hiszpanie ok. 40% zbiorów z plantacji przeznaczają na rodzimy rynek, pozostałą część eksportują. Głównie do krajów UE i Europy Wschodniej, ale i do USA, Kanady czy Portoryko. Duże plantacje drzew oliwnych znajdują się także we Włoszech, Francji, Grecji czy Maroko. Jednak rośliny te rosną też m.in. w Afryce, USA, na Wyspach Kanaryjskich czy Azji. W Polsce, ze względu na panujący klimat, możliwa jest jedynie uprawa doniczkowa drzewa oliwnego. Z roku na rok coraz więcej osób decyduje się na takie rozwiązanie, a z pielęgnacją tej rośliny radzą sobie nawet początkujący ogrodnicy.
Uprawa oliwek – co warto wiedzieć?
Drzewa oliwne nie są zbyt wymagające. Lubią dobrze nasłonecznione miejsca i umiarkowane podlewanie. Rzadko zapadają na choroby czy mają szkodniki. Drzewko oliwne osiąga wysokość zazwyczaj 6 m, jednak niektóre okazy mogą liczyć 12 czy nawet 15 metrów! Jeśli chodzi o uprawę doniczkową, drzewko osiągnie maksymalnie 3 m wysokości.
Drzewo oliwne nie rośnie szybko, a owocować zaczyna dopiero po upływie ok. 7-10 lat. Wszystko zależy oczywiście od rejonu i warunków uprawy. Dojrzałość osiąga dopiero w wieku 20 lat, a po 30 można mówić o jego pełnej dojrzałości. Najlepsze plony można uzyskać między 30 rokiem a 150 rokiem życia drzewka oliwnego. To właśnie wtedy można zbierać od 40 do 70 kg owoców. Długość życia drzewa oliwnego to nawet 2 tysiące lat!
Drzewo oliwne charakteryzują gęste konary i wąskie zielone liście. Rośliny te lubią przycinanie. Oliwka kwitnie latem, jednak w pełni dojrzałe owoce zerwiemy z drzewa dopiero jesienią.
Warto podkreślić, że wyróżniamy kilka kolorów oliwek. Najpopularniejsze z nich to oliwki zielone. Są to owoce w początkowej fazie dojrzewania, zbierane jako pierwsze. Następnie oliwki zmieniają kolor na czerwono-fioletowy, z kolei w pełni dojrzałe owoce mają czarną barwę. Można również kupić oliwki czarne, których kolor powstał w wyniku procesu utleniania, jednak nie są one zbyt popularne wśród konsumentów.
Zbiory oliwek są uzależnione od plantacji i rodzaju zbieranych owoców. Najdłużej zbiory trwają w Hiszpanii. Rozpoczynają się na przełomie września i października, gdy owoce są jeszcze zielone, a kończą nawet w marcu.
Jak rosną oliwki w doniczce?
Jak już wspomnieliśmy, w Polsce możliwa jest uprawa drzewa oliwnego w doniczce. Drzewko oliwne może być uprawiane w formie bonsai lub większej. Oliwka europejska może służyć nam jako ozdoba tarasu lub ogrodu latem, z kolei jesienią i zimą należy wnieść ją do mieszkania.
Drzewo oliwne dobrze będzie rosnąć w glebie wapiennej (o odczynie pH 6,0-7,0) w połączeniu z gruboziarnistym piaskiem, nie można także zapomnieć o ułożeniu warstwy drenażowej na dnie doniczki. Roślinę umieszczamy w słonecznym miejscu i umiarkowanie podlewamy, kilka razy w roku nawozimy. Corocznie przesadzamy okaz do większej doniczki, a gdy drzewko będzie już duże, pamiętamy jedynie o wymianie wierzchniej warstwy podłoża. Zmiana doniczki dużej rośliny wiąże się bowiem z ryzykiem jej uszkodzenia.
Drzewko oliwne warto też przycinać każdego roku. Jesienią i zimą przechowujmy je w suchym miejscu i dbajmy o to, aby temperatura w pomieszczeniu nie była mniejsza niż 4 st. C. Co zrobić, aby oliwka owocowała? Należy ją przetrzymywać w temperaturze poniżej 12 stopni, minimum przez dwa miesiące.
Roślina jest raczej odporna na choroby. Zagrażają jej jedynie szkodniki: miseczniki, wełnowce czy tarczniki. Niewłaściwa pielęgnacja – na przykład zbyt mała ilość wody – sprawia, że drzewko może usychać. Zbyt wysoka temperatura i suche powietrze zimą może wpływać na zrzucanie liści.
Owoce drzewa oliwnego mają wielu zwolenników, którzy jedzą je na surowo, dodają do ciepłych dań lub sałatek, czy też sięgają po oliwki w wersji kiszonej. Te małe owoce kryją w sobie mnóstwo składników odżywczych, więc warto wprowadzić je do swojego menu. Warto pamiętać, że drzewko oliwne to także piękna roślina doniczkowa – idealna do hodowli w domu czy ogrodzie.
Bibliografia:
https://extenda.pl/produkty-spozywcze/oliwki/
https://www.ekologia.pl/styl-zycia/zdrowa-zywnosc/oliwki-czarne-i-zielone-wlasciwosci-witaminy-i-wartosci-odzywcze-oliwek,21401.html
https://poradnikogrodniczy.pl/oliwka.php
https://www.przyslijprzepis.pl/artykul/uprawa-oliwki
Komentarze (0)